Nederlands en andere talen

Voor buitenlanders is het Nederlands een moeilijke taal. Vaak verslikken ze zich in klanken zoals de h, g, k, r en de lange ij. Onze taal, die ongeveer 5 eeuwen geleden zijn eerste structuur kreeg, is een samenvoeging van gestandaardiseerde dialecten. De meeste dialecten zijn natuurlijk wel blijven bestaan alhoewel ze geevolutioneerd zijn, net als het Nederlands zelf.

Omdat Nederland min of meer ingeklemd zit tussen Engeland (de zee laten we hier buiten beschouwing), België en Duitsland is het niet verwonderlijk dat het Engels, Frans en Duits zo veel invloed hebben op onze taal. Linguistisch gezien is de taal opgebouwd uit die drie talen. Het is niet echt in percentages uit te drukken: Engels en Duits beiden 40% en de rest komt dan van het Frans.

Er kan gesteld worden dat er links en rechts allerlei woorden uit andere talen "gejat en geklauwd" zijn. Dit heeft meerdere redenen. De "bourgeoisie" (welgestelde burgers) sprak in vroegere tijden veelal Frans, een chique taal en Nederland had tot 1830 ook België nog aan zich hangen waar zo mogelijk, veelal in Brussel en Wallonië nog meer Frans gesproken werd. Soms is het ook gewoon een simpele luiheid om een "propere" vertaling te zoeken.

Limburg is ook zo´n apart geval, dat is eigenlijk een provincie die min of meer kunstmatig bij Nederland aangehecht is en de Limburgse dialecten lijken meer Duits dan Nederlands. Destijds lagen de landsgrenzen ook nog niet zo vast als nu, er was over en weer "landjepik" c.q. stukken land werden geruild.  Kijk maar eens op landkaarten van enkele eeuwen terug, daar hoort Limburg nog niet eens bij Nederland.

Vanwege het feit dat het Nederlands veel (soms te veel) lijkt op het Duits en het Engels worden er vaak genoeg vertaalfouten gemaakt, met name door jongelui die net beginnen met het leren van die twee talen, danwel door mensen die de talen nooit geleerd hebben en de laatste categorie, diegenen die alles gewoon in de vertaler van Google kwakken. Omdat de constructie van de zin niet altijd gelijk is in de vreemde taal kan men daar onherroepelijk de mist of het schip ingaan. Het mooiste van de Google vertaler is als een vertaalde tekst terugvertaald wordt naar de oorspronkelijke taal, je linea recta kunt zien waar de zwakte van Google ligt. 

Waar komen de leenwoorden vandaan? Er zijn zo ontieglijk veel voorbeelden dat we ze hier niet laten zien. Afgezien van de moderne Germaanse en Romaanse talen hebben we namelijk ook nog te maken met het Latijn, het Grieks en het Arabisch. Dus maak ik er me met een "Jantje van Leiden" vanaf. De Nederlandse taalkundige dr. Nicoline van der Sijs heeft een jaar of 4 geleden een prachtige site gestart, de Etymologiebank.
Qua opzet lijkt het een beetje op de pagina van de Real Academia Española. De taal van oorsprong wordt keurig vermeld. Ook op Wikipedia is erg veel te vinden omtrent leenwoorden. Twitter is vanzelfsprekend ook een geweldig medium om allerlei (curieuze) zaken over de taal te weten te komen. Begin gewoon voor de lol eens @onzetaal te volgen, dan kom je vanzelf bij al die andere accounts terecht.

De drie meest bekende "para" woordjes in onze taal.

Parasol - zonnescherm

Paraplu - regenscherm

Parachute - valscherm

Parachute en paraplu komen overduidelijk uit het Frans. Parasol lijkt Spaans, maar komt ook gewoon uit het Frans. In het spaans is wat wij hier parasol noemen namelijk quitasol, en de Spaanse parasol wordt volgens de RAE in de auto gebruikt. Het Spaanse woordje para betekent voor:  Para quién es el regalo = Voor wie is het cadeau. In slordig Spaans wordt het -ra ingeslikt, met name in de zuidelijke contreien komt dat vaak voor. 

We kunnen een woord direct lenen uit het Engels, Frans of Duits. Iets als een computer is nogal lastig te vertalen in het Nederlands. Waar de Fransen hun ordinateur hebben en de Duitsers hun Rechner hebben wij gewoon een computer, omdat rekenaar domweg niet klinkt.

Taalpuristen zullen er altijd alles aan doen om anglicismen, gallicismen en germanismen zoveel mogelijk te mijden. 

Technologische leenwoorden zijn vaak Engels.

Een voorbeeldje van de laatste jaren: Whatsappen. Het Spaans heeft deze bezigheid "verspaanst ". Spaans en Engels, het botert niet samen. Spaans is te Romaans en te "regelmatig" waar het Engels niet Romaans genoeg is (ondanks de karrevracht aan van oorsprong Franse woorden uit de 11e eeuw). Het Spaanse volk leert wel Engels, maar dat lijkt in de verste verte niet op het Engels wat in Nederland, Duitsland en Scandinavië gesproken wordt. 

Al in 1987 werd mij verteld dat er een enorm verschil is tussen het Amerikaanse en het Britse Engels. Het Amerikaans is meer "vervuild" en wordt veelal slordiger uitgesproken. De amerikaanse jeugd gebruikt te pas en te onpas het woordje like, ook volgens deze link: 200 expressions. Andere Amerikaanse constructies zoals "I´m gonna, I wanna, I gotta zijn in de UK natuurlijk uit den boze.
Voor een overzichtje van verschillen zie hier het gerenommeerde Oxford Dictionary.

Dan het Frans, dat is voortgekomen uit het Latijn met veel Keltische invloeden van de Galliërs. Frans als taal is prachtig maar lastig. Vergeleken met Spaans is Frans qua vervoeging van werkwoorden onregelmatiger, het heeft heel veel accenten (grave, aigu, circonflexe, cedille), een manier van tellen die nogal ongebruikelijk is. Het quatre-vingts voor 80 zie je overigens ook terug in het Baskisch, waar het dan laurogeita genoemd wordt.

Een ander fenomeen in de franse taal is het verlan, wat bestaat uit het breken van het woord in lettergrepen en die vervolgens om te draaien. Enkele voorbeelden:

trome van metro
reuf van frère
teuf van fête
meuf van femme
keuf van flic
keum van mec (homme)

Het verlan kan natuurlijk enkel in informeel Frans gebruikt worden.

Het Vlaams heeft veel meer franse invloed dan het Nederlands. Het is erg plezant om woordjes op te zoeken in het Vlaams woordenboek of om Belgische twitteraccounts te volgen. Veel Belgen schrijven altijd 2 tweets tegelijk, in het Nederlands en in het Frans.

Het Duits is, zij het in mindere mate, ook een officiële taal in België. Een kleine eeuw geleden verloor Duitsland de 1e wereldoorlog en werden een aantal gebieden aan andere landen, zoals bijvoorbeeld Polen, Denemarken en Frankrijk afgestaan. De oude Pruisische "Kreise" Eupen en Malmedy behoorden hierdoor bij België en de kunstmatige staat Neutraal Moresnet werd opgeheven en onder Belgisch bestuur gezet.

De Duitse taal zelf is in vergelijking met de andere West Europese talen erg ingewikkeld, misschien zelfs wel ouderwets en het heeft 4 naamvallen. Zelfstandige naamwoorden (mannelijk, vrouwelijk en onzijdig) moeten met een hoofdletter geschreven worden. Letterlijk alles wat grammaticaal te vervoegen is wordt in het Duits vervoegd.

De beruchte voorzetsellijstjes "durch, für, etc" en "mit, nach, etc" die de Akkusativ resp. Dativ krijgen, sterke en zwakke werkwoorden (dit laatste is ook een kenmerk van het Nederlands), kortom, een veelvoud aan factoren die voornamelijk bij leerlingen die liever in de wiskundeboeken wegdromen vaak zorgen voor een aversie jegens het Duits. Zodra ze dan de kans krijgen zich verder te specialiseren in wiskunde, natuurkunde en andere technische zaken, dan laten ze het Duits meestal vallen als een baksteen.

Als laatste het Spaans dat de laatste decennia steeds populairder geworden is. Spaans is de wereldtaal samen met Engels (het Chinees laten we voor het gemak even buiten beschouwing), het is vele malen simpeler dan Frans en Duits. Grammaticaal kent het weinig valkuilen, de uitspraak is gelijk aan de schrijfwijze.

Waar het eventueel mis kan gaan is bij het wel of niet schrijven van het accent aigu op een klinker aan het eind van een woord. De spaanse taal heeft misschien wel de meest omvangrijke woordenschat omdat alle Zuid Amerikaanse landen de taal op hun eigen manier interpreteren. Afgezien van het Latijn heeft ook het Arabisch zich diep in het Spaans genesteld.

SIXTIES NOSTALGIA

Is it possible to have sixties nostalgia in case you were born one and a half decade later? Not really. I´d gladly take you on a time travel trip but that is not yet possible. However, in many stories I wrote we virtually jump back and forth in time.

About 14 and a half years ago, the Dutch radio 2 created their Top 2000 event. Starting on December 26th at 00:00 until January 1st at 00:00. It was meant to be a one time event, but it became so overwhelmingly popular that it is repeating itself every year.

Probably you think that this hasn´t anything to do with the sixties. This list of 2000 songs does have several pearls of that decade. Nevertheless, the top 10 almost always consists of seventies anthems, such as Led Zep´s Stairway to Heaven, Pink Floyd´s Shine on you Crazy Diamond, the Hotel California from the Eagles and on number 1 in 13 of the 15 editions, Queen´s Bohemian Rhapsody.

In the Netherlands there are various radio channels and if you are still young, you will probably listen 3FM or whichever commercial radio channel. There is also a classic channel which used to be Radio 5. But those who like good old pop music will listen Radio 2 as it is nowadays a good blend of new releases with 60s, 70s and 80s songs.

When kids are born in the seventies, then their parents are born 2 or 3 decades earlier. My dad had a record of sixties classics (which, years later, eventually ended up in my LP box) which he recorded on one of those classic BASF chromdioxid tapes.On many little voyages in the eighties that particular tape was in the radio. That´s how I first got to listen it.

Although I am a fan of rock music, something you´ll probably figured out if you saw my previous post, through the years I have picked up some other styles like blues and jazz. Eventually rock is a very big umbrella under which many subgenres can be placed; seventies punk, eighties glam and nineties grunge, they all fit in there.

But there is something special about the music from the sixties. The music is mostly poppy, the songs are short compared to other decades. There are a lot of songs that do not reach 3 minutes. They are just different, and songs from more recent decades do not have that same sound anymore. Of course there are dozens of sixties songs that I do not like at all, mostly because of the fact that they have a too high sugar level.

Here are some examples of my favourites:

Lazy Sunday Afternoon : The Small Faces at their best in exaggerated British English. Neighbours who bang on "me" wall

The Israelites :
Desmond Dekker with his Aces. When I was a little kid the ooh oooh sounded to me like the mooing cow

Spinning Wheel : By Blood, Sweat and Tears. This song has such a marvellous trumpet section

Ha Ha Said the Clown : Manfred Mann. A different song, I mean by Dave Davies, Death of a Clown is pretty sad. But This song has only a slight disappointment for the bloke who goes to see the clown perform, tries to flirt with a pretty girl... well, you all know how the story ends...

Summer in the City : The Lovin´ Spoonful. Eventually they have other good songs, such as Daydream, Nashville Cats, etc. but the fact that Joe Cocker covered this implies that it´s a very nice tune.

Summertime : By Billy Stewart. The famous version of almost 6 minutes in which he scat sings. Very famous and recognizable song opening. The song itself is pretty much older and has been covered by many more groups, among them Dutch group Brainbox, they had a more psychedelic version at the end of the sixties.

San Francisco : Scott McKenzie singing about Frisco

Eve of Destruction : A Vietnam war protest song by Barry McGuire. The lyrics are sad but o so true. The harmonica is quite catchy though.

The ballad of Bonny & Clyde : About three decades earlier, this couple was caught in a deadly ambush. Georgie Fame sings about their criminal career.

Colours : Donovan sings about green, blue and yellow.

Magic Carpet Ride : John Kay and Steppenwolf sing an "arab tale" in their own style, the lamp was taken away by someone and they only found a lousy candle.

It must have been a great decade, with great artists such as the Doors, Jimi Hendrix, Deep Purple, Pink Floyd, the Gratefuld Dead and many others starting their career, a decade that ended with the landing on the moon and Woodstock. Also, it was the decade of James Bond, the 1962 World Cup in Chile won by Brazil, the 1966 World Cup in England, won also by England (the notorious goal that bounced on the line). People started buying their own "telly" just for those events. In fact, every World Cup there is an increase of sold TV´s even half a century later.

For those of you who have enjoyed reading this post, please write a comment with your favourite sixties / seventies or eighties song.

Rock alphabet

For the rock fans; this is my personal alphabet.
Most bands are british or american (or australian like AC/DC).
N and T are French, K is from the Basque country.

AC/DC
Bad Religion
The Clash
Deep Purple
Electric Light Orchestra
Foo Fighters
Grateful Dead
Hawkwind
Iron Maiden
Judas Priest
Kuraia
Led Zeppelin
Motörhead
Noir Désir
Offspring
Pink Floyd
Queen
Rage Against the Machine
Soundgarden
Trust
Uriah Heep
Van Halen
Wolfmother
X ?
Yes
ZZ Top

Être entre tafs

Être entre tafs vient de l´expression anglaise "to be in between jobs" et veut dire euphemistiquement que t´as pas de boulôt et alors, t´es en chômage.

Pour vous expliquer mieux, je vous emmène a l´hiver/printemps de l´an 2000.
Avec beaucoup de plaisir je travaillais chez une compagnie dans la ville de Deventer. Mais hélas, un mal jour le patron venait chez moi et mon ami M. pour nous informer que nous devrions aller a la recherche d´un autre job.
M. s´allait a bosser chez la société en face de nous, de la même entreprise. Moi, je parlais avec le patron et je lui disais qu´il devriait me trouver un autre travail dans l´entreprise.

L´entreprise avait une compagnie dans la ville de Zwolle, a plus ou moins 60 KM de mon village. Là je pouvais commencer de suite.
Tous les matins je me levais avant de 6 AM pour prendre le premier bus a Deventer. J´arrivais là, en acheteant mon premier café a la gare et je me mettais au train a Zwolle.
A Zwolle, capitale de la province Overijssel je prenais autre bus de la ligne 2 pour arriver au quartier de mon boulôt. Lorsque on commençait a les 8 du matin, par le (mauvais) transport public je venais toujours avec 10 minutes de retard. Mon nouveau patron, il savait ça, et il n´y avait pas de souci.

Ma nouvelle compagnie, de laquelle je savais que je bossais seulement temporaire, avait un stock de pièces de voitures et fournissait a tous les garages de la zone. On m´a introduit a ma chef directe, une jolie fille de cheveux rouges de 22 ans et m´on expliqué cela que je dois faire.

Dans l´epoque on changeait des plaques d´immatriculation parce que il y avait beaucoup de fraude avec les vieilles plaques. Maintenant, les plaques commencaient a porter un nº de serie unique, lequel etait registré.
Mon patron m´accompagnait au magasin et je regardais la matrice avec les lettres et numeros. Il me disait que je vais fabriquer les plaques.
Chaque matin on venait avec les formulaires et je fabriquais les plaques. Et quand j´etais prêt, je venais chez les colleagues pour chercher materiaux vendus ainsi les chauffeurs pouvaient les emporter aux clients.

Quelques fois il y avaient des "malheurs logistiques" ou des urgences de clients quand tous les chauffeurs etaitent déjà en route. Alors, mon patron venait et il me disait; Tiens Robin, prends mon Ford Mondeo et tu vas a cette village religieuse pour faire livraison de pièces. Et moi, je courrais sur l´autoroute A28 pour lui faire un plaisir.
Un vendredi on avait oublié une plaque pour un client a Zutphen, pas loin de chez moi. Donc allez-y Robin, prends le vieux petit fourgon Nissan. Et comme ça, ce weekend j´emmenais le fourgon a la maison de mes parents.
La dernière urgence etait dans le polder, la province Flevoland ou je n´avais pas allé jamais. Nos colleagues a Emmeloord avaient besoin de quelque chose. Flevoland, la plus nouvelle province des Pays-Bas est un terrain de champs de vegetaux, comme pommes de terre et betteraves sucrières.

Quand les weekends commençaient, avant de retourner au village, je promenais a Zwolle et je visitais quelques bars, comme le Café de Docter.

Pour vous faire un image de cette jolie ville, regardez ici : Zwolle The Movie

Mon epoque de travail a Zwolle terminait après 3 mois quand je trouvais un taf mieux a Zutphen. Pour ça je considerais le travail comme être entre tafs.
De toutes façons, la ville Zwolle est la porte au nord des Pays-Bas, parce que il y a trois provinces plus septentrionales: Drente, Friesland et Groningen.

Jusqu´a la prochaîne fois mes amis lecteurs et lectrices!