Vlaams?

Om aan te vangen, vandaag is het 21 Juli, de nationale belgische feestdag, dus ik hoop dat alle Belgen, vlamingen of walen dit #tousensemble vieren.

Met veel genoegen heb ik tijdens de afgelopen Mondiale gekeken naar de matchen van de Rode Duivels, mijn voormalige zuiderburen. Het was wel een malheur dat ze net niet de finale gehaald hebben, ze waren er gans dichtbij, maar het team heeft wel het verdeelde land fier gemaakt en da is goed voor België en wellicht ook voor het vlaamse vocabulaire.

Mijn dorp in Gelderland, ligt veel dichter bij Duitsland (minder dan 25 KM) dan bij de grens met Vlaanderen, anders gezegd, iek zou waarschijnlijk meer affiniteit met het vlaams hebben als mijn geboorteprovincie Zeeland, Brabant of Limburg zou zijn.

In 1984 was ik met mijn ouders en broerkes op reis naar noordwest Frankrijk en dan komt ge met het voituurke natuurlijk over de A14/E17 waar ge dan de roodwitte kilometerpaaltjes ziet, maar ik was natuurlijk nog maar een petit garçon dus ik weet daar nie veel meer van.

Ik kende niks van België eigenlijk, maar opeens bekwamen we op de lagere school geografie, eerst van onze eigen provincies en daarna van Europa. Zodoende leerden wij dat onze zuiderburen ook een frans deel hebben, en dat het land zich in 1830 van Nederland afsplitste.

 Heel veel later, op het havo verwittigde onze lerares frans: Als je in Brussel bent zul je je niet altijd kunnen redden met Nederlands c.q. Vlaams, dus daarvoor is het frans belangrijk.

Onze vakanties, wij brachten ze nooit door in Vlaanderen, noch in Wallonië. Misschien omdat mijn moeke het nooit echt plezant vond, maar meer omdat we liever ergens in een bergachtig gebied (Oostenrijk bijvoorbeeld) zaten.

Cultureel gezien is het natuurlijk prachtig allemaal. Fijne pralinen, biertjes die nergens anders in de wereld zo lekker en gevarieerd zijn en een grens die midden door het land heenloopt, de taalgrens.

In de herst van 1997 heb ik een blauwe maandag in een belgisch grensdorp gewoond in het kader van een studie in Maastricht. Ge hebt daar, in het westen,  drie belangrijke grensovergangen naar vlaamse dorpen die veel nederlandse inwoners hebben: die van Lanaken, Veldwezelt en Vroenhoven. Je ziet meteen de verschillen, want de weg is geen straatweg of rijksweg, allez non, het is een steenweg of chaussee.

Op het eerste grote kruispunt ruim een kilometer van de grens ligt dan de (steen)weg naar Lafelt (waar ik woonde), Kesselt met zijn steenfabriek en Veldwezelt. Wat ge als eerste ziet op dat kruispunt, amai, een authentiek frietkot voor als ge eens geen goesting hebt om te cuisineren…   

 Het vlaams heeft, zeker in nederlandse optiek, veel woorden van het Frans geleend en enigszins aangepast. Dit is niet gans vreemd gezien het feit dat het Frans en Waals in zuid-oost Belgie de voertalen zijn. In Brussel kan het gebruikelijk zijn dat men daar in het stadsdialect een zin half Nederlands en half Frans gebruikt, met alle desastreuse grammaticale fouten als gevolg.

 Ook het Nederlands is beslist niet vies van frans vocabulair, allez da krijgt ge na die franse overheersing van een paar eeuwen geleden. Maastricht zelf heeft de ambiance van een belgische stad.

In dat gebied is er feitelijk een soortement van drielandenpunt. Niet dat van Vaals, maar daar waar Belgisch Limburg (Vlaanderen) en de provincie Luik (Wallonie) samen tegen Nederlands Limburg “botsen”.

Gaat ge van Maastricht naar het westen, dan weet ge waar ge komt, in Belgisch Limburg. Maar neem eens de A2 naar het zuiden c.q. een normale weg en rij dan onder Eijsden la Belgique binen bij Visé. Ik ben toen eens naar Liège gegaan met de trein en daar is het al gans moeilijk om iemand te vinden die nog Nederlands spreekt. En dan is er ook nog de Voerstreek, een stukje Belgisch Limburg omklemd door de provincie Luik, waar een dikke dertig jaar geleden ook de nodige onrust was omtrent de taalkwestie.
Afgezien van vlaams en frans is er natuurlijk ook nog Duitstalig Belgie, land wat Duits was maar een kleine eeuw geleden aan Belgie toekwam, en wij hebben samen met de Belgen het bizarre Baarle Nassau / Baarle Hertog met zijn vreemde grenzen.

Vlak na de 2e wereldoorlog is een briljante Vlaming begonnen met een nu nog immer beroemde stripserie. Willy Vandersteen schreef en tekende verscheidene Suske en Wiske strips die ook nu nog altijd plezant zijn om te lezen. In 1972 geeft hij zijn “crayon” over aan Paul Geerts. In de strip kom je hier en daar personages tegen die andere talen spreken of heel creatief zijn met hun frans-nederlands-vlaamse mélange van zinsbouw. De Zwarte Madam is hier een goed voorbeeld van en ook Nanette in de Klankentapper. Zij is erg aimabel tegen Suske, gebruikt haar Nederlands in een franse constructie en Wiske is in dit album nogal jaloers. In de Kaartendans gebruikt Wiske het frans. De meeste albums zijn verkrijgbaar in een franse versie.

Ge leert er heel erg veel van omdat er heel veel onderwerpen gaan over zaken die in het verleden gebeurden, zodat “nos amis” in veel avonturen al of niet stiekem zich de toegang verschaffen tot het lab van de teletijdmachine en soms zelfs een somnifere koffie aan Barabas schenken. Ook ziet ge dat de strip die nu ruim 70 jaar oud is met de tijd meegaat, maar de meeste lezers blijven toch wel de oude “nostalgische” albums meer apprecieren.

Daar ik toch altijd al een talenknobbel heb gehad interesseerde het vlaams mij dus ook. Niet dat ik het echt geleerd heb natuurlijk, er is heden ten dage genoeg informatie te vinden om seffens rap een lijstke in uw tête te stampen. Belgie is natuurlijk sowieso het Walhalla van de (europese) strips, denkt ge eens aan deze figuren:
De Smurfen van Pierre Culliford

Lucky Luke van Maurice de Bevere

Kuifje van Hergé

Guust Flater van André Franquin

Waar je als Nederlander natuurlijk makkelijk vlaams mee kan leren, da is met Urbanus. Woorden zoals kurieuzeneus, kamion, een tourné general, oorkuiserke en vele anderen worden in zijn strips aangegeven met een * en het nederlandse equivalent erbij.

Andere opties om iets meer inzicht te krijgen in het vlaams, ge kunt gaan werken met belgische collega´s. Zij zijn vrijwel altijd ook goed met de Franse taal en het is altijd gezellig om een vrijdagmiddagborrel met die gasten te doen of om seffens een pintje te vatten.

Ge woont daar (in Vlaanderen) nie in een studentenhuis, maar uw kamer is een kot, vergelijkbaar met een kippenhok, dat is een poelkot of de reeds eerder genoemde friterie (het frietkot). Ge maakt uw woonkamer niet schoon, maar zorgt ervoor dat uw living proper is. Niet middels schoonmaken maar door te kuisen. Een situatie is in Nederland vervelend maar bij onze zuiderburen is het ambetant (embêtant).

Een jongedame is daar een “mammezelleke” (overduidelijk van het franse mademoiselle), in plaats van herrie en onrust maakt ge ambras.

Als ge in de ochtend uw kopje, awel nee ik ben abuis, uw tas koffie drinkt dan leest ge er natuurlijk geen krant en ook geen journal bij, maar een gazet, zoals die van Antwerpen of de Morgen.

Allez, het is natuurlijk merveilleux om met uw voituur en caravan over de Autoroute de Soleil naar Zuid Frankrijk te rossen. Maar geef Belgie een kans het is er zo leuk om in Brugge of Gent bootje te varen en dan een lekker kriekje of een tripel te drinken.   

Musical memory lane 2

The turning point, from rock to grunge and metal came very slightly around the end of 1991, heavily influenced by the “Smells like teen spirit” airplay. While I was still mainly listening GNR, AC/DC and Iron Maiden, in 1992 some marvellous albums rose to fame.

To start, the Rage against the Machine debut album. The use of the mf word, Zack´s great vocals the splendid lyrics and the devious distortion of the guitar made you just want to grab your bike, rush to the record store and buy the album, even if it would cost you half your paper delivery salary.

The debut album of Pearl Jam, Ten, was also very popular. Not that I´d consider myself a fan, but many Saturday nights spent at the discotheque with the blokes from my hometown and a few beers to many, the Alive song, or Even Flow, Jeremy or Black, it were tracks that belonged in that place at that time.

But somehow I searched and found even DARKER grunge, around 1993 I became very fond of Alice in Chains. And around this time I started listening to Anthrax with their new Sound of White Noise album that has some excellent songs, e.g. the sinister Black Lodge.

My neighbour E., who was in his mid-twenties then, borrowed me his Spreading the Disease cd so that I could tape it.

Then suddenly, Spoonman from Soundgarden came around and wow, how fabulous the 1994 Superunknown album and it still sounds great after 24 years.

Around this time I started digging in the past of rock music and found a Deep Purple compilation, singing Smoke on the Water and Child in Time during a session of cleaning the dishes. My neighbour told me he listened the new Megadeth album Youthanasia whenever it was his turn to do the dishes.
Eventually he told me that Megadeth would come to Arnhem for a concert and I joined him. We both knew that Anthrax would give a concert a couple of months later that year in Zwolle, and we went there too. It was nice, but Anthrax changed their style a lot with the Stomp 442 album.

During a library CD borrowing visit (1 buck = 1 CD) I found the 1971 L.A. Woman album by The Doors. At the Pere Lachaise in Paris in September ´95, Riders on the Storm sounded from my Walkman while standing at our friend Jim´s grave.

B., my dad´s niece found out that Deep Purple would perform in Rotterdam in the early spring of 1996 and of course I went there too, but I had to go to school the next day, so I didn´t sleep much and went to class with my Purpendicular shirt.

Between summer and autumn of ´96 I discovered the Sex Pistols and with them, the punk. Because of the popularity of grunge, apparently the punk got “reinvented” in the USA and in the Netherlands, the Offspring became very popular, therefore I started to research on the real punk from 1976. Technically, punk was not that beautiful as a style, but it did make a statement and it brought another fabulous band, The Clash.

In March 1998, I was done with studying and started to search for a job to earn some dough. Quickly I visited half a dozen “temporary job agencies” in the lovely small city of Zutphen. Then I went to a fabulous bar and had a coffee and later a beer while M., the owner stashed a Stranglers CD in the player. The Stranglers, famous 1974 UK based punk / new wave style band, known from smash hits like No More Heroes, Golden Brown and many more. With a French bloke on the bass and a very talented keyboardist.

At the end of the millennium, new vintage style record stores opened their doors, for example in the city of Deventer. Little by little I started collecting LP´s, some of them rare (picture discs and purple or blue vinyl) and now my brother is keeping all those records in his house because I could not bring it with me to Spain.

Musically, the years 2000 and further were even crappier than the nineties but I left my country and learned about Spanish music. My “ex” brother in law listened to Estopa, 2 brothers from north west Barcelona. Finally I moved to that city and my new “brother” was from Russia. We listened to Zemfira with her song “Skazki” (animated fairytales).

A new revolution arrived with my new “homie” from Pamplona, Navarra.  He listened more alternative music, reggae and stuff from basque groups. At that time I only knew the group Hertzainak thanks to some boys from Vitoria who lived with us for a couple of months.

Oh well, if you like Hertzainak, you must listen other basque groups, such as the 5 K´s: Kortatu, Kuraia, Ken Zazpi, Kerobia and Kauta, Berri Txarrak, Betagarri, Zea Mays and singer-songwriter Ruper Ordorika…

All of this music you need to listen with the lyrics on your screen and afterwards translate those lyrics because Basque is a very difficult language.

Around the same time I remembered having read an article about Jerry Garcia from the Grateful Dead and started listening to it. But then, French hardrock band Trust came along cause I bought the Répression album in Perpignan in north Catalonia (French territory obviously) and later a live album in Grenoble. If you have read my blog from the start, you will recall that it started in the French language because j´adore le français. Happy Quatorze Juillet everyone!